انواع نورپردازی فضای داخلی

1. مقدمه

عنصر نور به عنوان موضوعی کلیدی همواره به عنوان عاملی اثر گذار در فرآیند طراحی داخلی مطرح می باشد. در این مقاله به دنبال آن هستیم که با تفکیک این انواع نورپردازی به بررسی ویژگی های هر یک از آنها بپردازیم. این موضوع علاوه بر افزایش آگاهی عمومی در خصوص انواع نورپردازی، سبب بهره گیری کارآمد تر از هر یک از انواع نورپردازی خواهد شد.  به عنوان یک دسته بندی کلی از انواع نورپردازی در فضای داخلی، می توان آنرا به شرح ذیل ارائه نمود:

1- دسته اول مربوط به نورپردازی جهت روشنایی فضای داخلی می باشد که به عنوان یک موضوع معمول در تمامی فضاها صورت می پذیرد.

2- دسته دوم مربوط به نورپردازی دکوراتیو می باشد که آنرا به صورت طراحی شده و متناسب با هر فضا و نوع کاربری اش مورد استفاده قرار می دهیم.

2. انواع نورپردازی

1.2. نورپردازی روشنایی

چنان که از عنوان این بخش و توضیحات ارائه شده در بخش مقدمه بر می آید، این نوع از نورپردازی با هدف تامین روشنایی مورد نیاز هر فضا و متناسب با کاربرد آن فضا صورت می گیرد. این نوع از نورپردازی دارای استاندارد و کد های مشخصی می باشد که در طی آنها امکان دستیابی به میزان مطلوب نورپردازی هر فضا وجود دارد.

مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article

تصویر شماره 1. نورپردازی روشنایی (منبع : وبسایت Tatnoor)

یکی از نکاتی مه هر یک از طراحان روشنایی باید آنرا در نظر بگیرند، توجه به اثر گذاری نور بر افراد ساکن در فضا می باشد. چنان که در یک فضا توجه زیادی به انتخاب انواع مبلمان شده باشد، باید این نکته را در نظر داشت که نور پردازی عاملی بسیار تاثیر گذار حتی بر دیدگاه شما از لوازم و وسایل می گذارد. چنان که با نورپردازی درست، مبلمان و وسایل موجود در فضا، به گونه ای دیگر به چشم خواهند آمد.

موضوع دیگری که مورد نظر خواهد بود، توجه به تاثیر نور و عوامل نورپردازی بر حس افراد حاضر در محیط است. این جنبه بر موضوع نوع احساس افراد و عوامل ذهنی آنها اثر خواهد داشت و از این حیث قابل تامل خواهد بود. (1) چنان که در این خصوص Charles Brill  و Alexander Williams بیان می کنند “نور پردازی درست، سبب بهبود مود افراد، افزایش بهره وری و انگیزه افراد می گردد. همچنین اثر گذاری آن بر روتین روزانه و لحظاتی که در زندگی با افراد می گذرانیم تاثیر فراوانی دارد”

تصویر شماره 2. نورپردازی روشنایی (منبع : وبسایت nytimes) - هر یک از فضاها در بهترین حالت دارای ترکیبی از نور های کلی (روشنایی)، نور های وظیفه (چراغ مطالعه) و نور های متمرکز (نورهای دکوراتیو) می باشند.

مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article
مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article

1. جدول شماره 1 . حداقل و میزان شدت نور هر فضا (منبع : مبحث 13 مقررات ملی ساختمان)

چنان که در جدول شماره 1 مشهود می باشد، میزان شدت روشنایی لازم برای هر یک از فضاها و به ترتیب کاربری آنها ذکر گردیده است. این جدول بر مطابق با استاندارد های مذکور در مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان ارائه گردیده است.

2.2. نورپردازی دکوراتیو

چنان که از عنوان این نوع نورپردازی بر می آید، این نوع از نورپردازی با هدف تامین روشنایی دکوراتیو در فضا استفاده می شود. نورپردازی های موضعی و تاکیدی از جمله کاربرد های این سیستم نورپردازی می باشد.

مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article
مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article

تصویر شماره 2 . نورپردازی دکوراتیو پلکان داخلی

تصویر شماره 3 . نورپردازی دکوراتیو قفسه کتاب

مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article

تصویر شماره 4 . نورپردازی دکوراتیو فضای رستوران

مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article

تصویر شماره 5 . نورپردازی دکوراتیو فضای کافی شاپ

3.2. نورپردازی ترکیبی

این نوع نورپردازی به عنوان کاربردی ترین حالت از نورپردازی فضای داخلی مورد نظر می باشد. منظور از روش ترکیبی، استفاده از نورپردازی جهت روشنایی در کنار نور پردازی دکوراتیو به صورت موضعی می باشد.

مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article
مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article

تصویر شماره 4 . نورپردازی ترکیبی فضای نشیمن

تصویر شماره 5 . نورپردازی ترکیبی فضای نشیمن

چنان که در تصاویر شماره 4 و 5 مشهود می باشد، نور پردازی ترکیبی (روشنایی و دکوراتیو) برای فضای نشیمن صورت گرفته است. در تصویر شماره 4، لوستر موجود در بخش میانی سقف، تامین کننده روشنایی اصلی می باشد و چراغ های هالوژن و نور مخفی های موجود در باکس دور سقف، تامین کننده نور های دکوراتیو فضای نشیمن خواهد بود. در تصویر شماره 5 نیز تاکید اصلی بر نورپردازی دکوراتیو از طریق نور های مخفی موجود در باکس سقف بوده است.

3. محاسبه میزان نور مورد نیاز فضای داخلی

موضوع دیگری که در زمینه نورپردازی در فضای داخلی مورد توجه طراحان و استفاده کنندگان از فضاها مطرح است، روش محاسبه میزان نور مورد نیاز یک فضا می باشد. در این خصوص دو روش محاسبات دستی و محاسبات نرم افزاری قابل استفاده است. در این بخش به معرفی هر یک از روش های می پردازیم.

1.3. محاسبه دستی میزان نور پردازی

در این روش در ابتدا با توجه به جدول شماره 1 (حداقل و میزان شدت نور هر فضا) و حدول شماره 2 (تفکیک فضایی و کاندلا نور)، می توانیم میزان کاندلا را محاسبه نماییم.

مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article

جدول شماره 2 . تفکیک فضایی و میزان کاندلا نور مورد نیاز هر فضا (منبع : وبسایت mosharishop)

برای انجام محاسبه ابتدا نوع کاربری فضای مورد نظر (Room) و مساحت آن (Area) را مشخص می نماییم. در قدم بعدی با توجه به جدول شماره 2، متر کاندلا (Meter.Candles Needed) را بر اساس نوع فضا معین می نماییم.

در مرحله بعدی، میزان متر کاندلا محاسبه شده را در مساحت فضا ضرب می نماییم تا در نهایت متر کاندلا فضای مورد نظر به دست آید.

شدت کل نور مورد نیاز فضا بر حسب واحد لومن =  (Area) * (Meter.Candles Needed)

مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article

جدول شماره 3 . میزان لومن تولید شده توسط هر یک از انواع لامپ ها (منبع : وبسایت mosharishop)

در نهایت با توجه به میزان شدت نور کل فضا که بر حسب واحد لومن در مرحله قبل به دست آمد و نیز جدول شماره 3، بازه لومن مورد نیاز را در بخش بالایی جدول پیدا می کنیم و با توجه به نوع لامپی که مورد استفاده ما می باشد، تعداد لامپ مورد نیاز را به دست می آوریم.

لازم به ذکر است که میزان نور به دست آمده بایستی در بازه ارائه شده در جدول شماره 1 نیز کنترل گردد.

2.3. محاسبه نرم افزاری میزان نور پردازی

در این روش، محاسبه و تعیین میزان نور پردازی بر اساس نرم افزار Dialux صورت می پذیرد. استفاده از این نرم افزار نیاز به دانش مدلسازی فضای مورد نظر در نرم افزار دارد و به همین دلیل، استفاده از آن یشتر به طراحان توصیه می گردد.

در این نرم افزار، پس از مدلسازی کامل فضا و ورود اطلاعات مورد نیاز شامل نوع فضا، کاربری فضا، تعیین نوع استاندارد و تعیین نوع لامپ مصرفی، محاسبات شدت نور مورد نیاز توسط نرم افزار صورت می پذیرد و خروجی دقیق آن، نوع نور مورد نیاز، نوع لامپ مورد نیاز و تعداد آنها را تعیین می نماید.

مقاله نورپردازی فضای داخلی Interior Lighting article

4. جمع بندی

از آن جهت که توجه به موضوع نورپردازی در فضای داخلی، امری کلیدی است که تاثیر مستقیم بر افراد حاضر دارد، در این مقاله به بررسی انواع نورپردازی در فضای داخلی، معرفی و تشریح هر یک از آنها و نیز نحوه صحیح محاسبه میزان نور مورد نیاز هر بخش از فضای داخلی پرداختیم.